İlim Yolculuğuna Hoş Geldiniz
İlahiyat Fakültesi
15/05/2015 19:07:44 - 21/05/2015 19:07:44 - 12927 Okunma

İçtihat kapısının kapanıp kapanmadığı meselesi İslam âlimlerinin yanı sıra Oryantalistlerin zihin dünyasını da oldukça meşgul eden bir konudur. İslâmî ilimler sahasında birçok araştırma ve çalışma yapan Oryantalistlerden bazıları, ekoller/mezhepler teşekkül edip sistematik yapılarını tamamladıktan sonra içtihat kapısının kapandığı fikrini ileri sürmüştürler. Bu söylemi dile getirenlerden biri de Joseph Schacht’tır. O hicri dördüncü yüzyıldan itibaren içtihat kapısının kapandığını, İslam hukukunun erken dönemlerde teşekkülünü tamamladıktan sonra asırlarca değişmeden devam ettiğini ve hukukun değişmez katı kurallar bütününe dönüştüğünü iddia etmektedir. Ancak onun iddiaları tarihi realiteye ters düşmekte ve gerçeği yansıtmamaktadır. Çünkü ilgili kaynaklar (füru fıkıh metinleri, fetva mecmuaları, risaleler, ve şeriyye sicilleri gibi) incelendiğinde; mezhep içindeki içtihat kapısının kapanmadığı, aksine bu kapının sonuna kadar açık olduğu görülmektedir. Dolayısıyla Schacht’ın söz konusu iddiası, oldukça indirgemeci ve genellemeci bir yaklaşımdır.

Bu tebliğde, söz konusu iddianın gerçeği yansıtmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle Schacht’ın İslam hukukunun kökeni ve erken dönem teşekkülüyle alakalı görüşleri, akabinde de içtihat kapısının kapalılığıyla ilgili iddiası mevzubahis edilmiştir. Daha sonra ise, İslâm hukukunun tarih içindeki dinamik yönüne dikkat çeken çağdaş araştırmacılardan Wael b. Hallaq’ın “Was the gate of ijtihad closed?” başlıklı makalesinden hareketle söz konusu iddianın gerçeği yansıtmadığı, kronolojik olarak hicri IV. yüzyıldan itibaren sonraki dönemlere doğru bir literatür incelemesi yapıldığında her dönemde içtihat yapabilecek bilgi birikimine sahip âlimlerin mevcut olduğu, hicri 500’lere kadar içtihat kapısının kapanması ile ilgili herhangi bir söz, kavram veya ifadenin olmadığı ve içtihat faaliyetlerinin her devirde değişik şekillerde devam ederek bu kapının hiçbir zaman kapanmadığı tasvir edilmiştir.
Akademik Seminerler

Facebook Twitter Google Plus
Akademik Seminer(Kamil Yelek)
Telefon Tablet Bilgisayar Bu website tüm cihazlarla uyumludur.